Black Lives Matter. Om eerlijk te zijn vind ik het moeilijk om te schrijven over racisme of over Black Lives Matter. Niet omdat het een zwaar onderwerp is, of dat ik het niet durf, of dat ik er niets over weet of zoiets dergelijks. Integendeel. Ik heb het gevoel dat bijna alles wat ik zou kunnen schrijven eigenlijk bekend is en dat als je het niet weet, het je eigen schuld is. In deze age of information heb je oogkleppen op als je nu nog verwacht onderwezen te worden door mij. Je bent simpelweg onwetend en lui – sorry not sorry. Het klinkt misschien vreemd, maar ik ben daardoor bijna terughoudend om meer informatie te spreiden.
Toch benadruk ik hier bijna. Ik merk desondanks dat het helaas voor velen niet vanzelfsprekend is om hier kennis over te hebben of hierover te lezen. Zij die er wel iets over weten missen toch vaak een bepaalde nuance – ik, die hier over de jaren heel veel over heeft gelezen en op academisch niveau bezig mee is geweest, ook. Voor mensen die zich in een veelal witte omgeving bevinden lijkt het helaas helemaal een ver-van-mijn-bed-show. De vraag ‘hebben we in Nederland last van racisme?’ of ‘dit hele gebeuren met buitensporig politiegeweld is toch vooral een Amerikaans probleem?’ klinkt me niet onbekend in de oren. En dit is een van de vele redenen waarom we informatie moeten blijven verspreiden.
Enkele jaren geleden dacht ik dat social media activisme of online activisme eigenlijk meer kwaad doet dan goed. Slacktivism: is het nu te makkelijk geworden om een ‘activist’ te zijn? Is het niet lekker makkelijk om gewoon een post te gooien op je Instastory en er dan niet meer naar om te kijken? Je 500 volgers weten nu waar jij staat; je taak is afgerond; je krijgt een schouderklopje van twee volgers; vanaf nu ben je een activist. Is online activisme eigenlijk wel zo goed als dat we denken? Ik was hier de afgelopen paar jaar enigszins nerveus over. Scepticisme over het hele online activisme leidde ertoe dat ik stopte met delen. Het is echter veel complexer dan dat. Online activisme is een soort nieuwe manier van pamfletten verspreiden. Het gaat sneller; het gaat verder weg, het gaat de wereld over; de informatie komt bij allerlei verschillende mensen terecht. Nog belangrijker: Black Lives Matter is online begonnen in 2013 nadat George Zimmerman, de moordenaar van Trayvon Martin, werd vrijgesproken. Zij die het nieuws een beetje hebben gevolgd, hebben gezien hoe kolossaal deze onlinebeweging is geworden. Het begon allemaal met een hashtag; het had toen al een enorme impact; ondertussen is het de grootste global civil rights movement. Het tenietdoen van online activisme zou een enorme vergissing zijn.
En toch is er die keerzijde die niet onbenoemd kan blijven. Het simpelste en meest bekende probleem is misschien wel dat het online volstaat met valse informatie. Bovendien neemt de informatie een aesthetic turn aan en kan nuance verliezen. Dit kan ook voordelen hebben aangezien dat het begrijpelijk en zichtbaar maakt voor iedereen, maar vaak verbergt het ook cruciale informatie. ‘Ik weet het wel, ik heb dat al gezien op Instagram.’ De post bevat echter slechts tien procent van het probleem. Hoe kan je dan weten wat de oplossing zou kunnen zijn of nadenken over mogelijke oplossingen? Bovendien is actief deelnemen in het publieke debat cruciaal voor weloverwogen beslissingen. Ook in politieke filosofie focust een bepaalde richting over civiel burgerschap zich op deliberatie tussen burgers. Mensenrechten zijn geen mening, maar een feit; het is echter alsnog belangrijk om in discussie te gaan met anderen om ze te overtuigen en ze hun fouten te laten inzien. Het is nu te makkelijk om een ander te blokkeren. Één klik op block this profile zorgt ervoor dat je iemand snel uit je leven kunt verwijderen. Ik zou zeggen: doe dit niet. Ga het gevecht ook online aan. Ik heb bijvoorbeeld een Spaanse ex-huisgenoot op Instagram die een neonazi is en die hele extreme posts deelt. Ik blokkeer haar echter niet. Een onderdeel van online activist zijn, is niet alleen de mensen in je eigen bubbel met dezelfde achtergrond en waarmee je grotendeels dezelfde mening deelt aanspreken. Integendeel, ga constant in discussie met deze mensen. Je kan mensen niet rustig hun leven laten leiden als nazi, als racist of als onwetend. Online en offline: probeer te overtuigen. Het is te comfortabel om contact te verbreken met racisten.
Maar vooral: beperk jezelf vooral niet tot online activisme of tot online informatie. Lees moderne schrijvers, maar ook pioniers zoals Angela Davis. Zorg ervoor dat je omgeving niet dezelfde witte, liberale omgeving is waarin je altijd hebt geleefd – werk ook aan meer diversiteit in je eigen sociale omgeving: niet alleen online maar ook in privésferen.
Zwarte piet is racisme. Etnisch profileren gebeurt ook in Nederland. Institutioneel racisme kan niet opgelost worden door de instituties zelf. Denk actief na over je eigen privileges en wat je in je dagelijkse leven doet aan geïnternaliseerde witte suprematie. Doe wat aan je kolonialistische taalgebruik (blank; halfbloed). Racisme is geen mening.
By Berfîn Berçem Kaya
paratextmag.com 